wzór do napisania pracy magisterskiej
Polityka konsumencka jest to ogół świadomych działań państwa, zmierzających do ukształtowania takich warunków, które ułatwiają realizację dążeń konsumentów do możliwie najpełniejszego zaspokajania, ze swoich dochodów, odczuwanych potrzeb.
W gospodarce rynkowej polityka konsumencka jest podstawowym instrumentem umacniania pozycji konsumenta na rynku. Z natury rzeczy jest on zawsze słabszą stroną układu rynkowego. Wynika to z nierówności ekonomicznej, organizacyjnej i informacyjnej, jaka zachodzi między biznesem a konsumentem. Ten brak równowagi między stronami gry rynkowej ma w zasadzie charakter uniwersalny. Niezależnie bowiem od sytuacji ekonomicznej, czy nawet politycznej, pozycja konsumenta jest słabsza, kwestia polega jednak na tym, w jakim stopniu relacje pomiędzy producentem a konsumentem powinien regulować mechanizm rynkowy, a w jakim stopniu i w oparciu o jakie narzędzia państwo poprzez prowadzenie polityki konsumenckiej może i powinno wspomnianą dysproporcję ograniczać.
W czym więc leży przyczyna, że konsument jest słabszym ogniwem mechanizmu rynkowego? Na taki stan wpływa wiele okoliczności, takich jak np. to, że:
- występują ograniczenia w konkurencji na rynku poprzez np. pojawianie się podmiotów mających pozycję monopolistyczną, przez co mogą dyktować warunki pozostałym podmiotom, w tym również konsumentom;
- z jednej strony ograniczony jest dostęp konsumenta do rzetelnej informacji, z drugiej zaś atakowany jest on szumem informacyjnym, jaki powoduje m.in. natarczywa reklama;
- w związku z dynamicznie rosnącą liczbą towarów i usług oraz zjawiskiem globalizacji stosunkowo łatwo jest o wprowadzenie na rynek produktów wadliwych, zagrażających życiu i zdrowiu konsumenta;
- występuje ograniczenie w dostępie do wymiaru sprawiedliwości, a także finansowe, psychologiczne i kulturowe bariery w tej dziedzinie;
- konsument znajduje się zwykle w sytuacji przymusowej, wynikającej z faktu, że konsumpcja jest na ogół czynnikiem niezbędnym dla egzystencji;
- konsument nie ma właściwego przygotowania i poziomu wiedzy w zderzeniu z profesjonalistą, za którym stoi zwykle bogate zaplecze w postaci np. prawników, towaroznawców, technologów itd.;
- konsument działa indywidualnie, kierując się własnymi emocjami, fragmentami informacji, nie zawsze obiektywnymi opiniami, naiwną wiarą we wszechobecną uczciwość kupiecką itd.;
- z braku czasu zwykle dokonuje się zakupów w pośpiechu;
- na ogół kupujący dysponuje ograniczonymi środkami finansowymi służącymi zaspokajaniu potrzeb, co powoduje, że jest szczególnie podatny na różnego rodzaju praktyki marketingowe, często nie rozumiejąc ich zasad i filozofii,
- przeważnie nie dysponuje wystarczającą wiedzą na temat swoich uprawnień, co wykorzystują nierzetelne podmioty operujące na rynku.
Jak z powyższego widać, przyczyny słabości konsumenta są różne. Jedne mają charakter obiektywny, a więc sam konsument nie jest w stanie ich wyeliminować, inne zaś mogą ulec skutecznemu ograniczeniu, a nawet wyeliminowaniu. Aby to mogło nastąpić, państwo może umiejętnie posłużyć się wspomnianym narzędziem, jakim jest polityka konsumencka.
We współczesnym państwie prowadzenie polityki konsumenckiej dawno przestało być dobrą wolą rządu. Stało się jedną z głównych powinności wobec obywateli. Wynika to z wielu powodów o różnym charakterze. Nie bez znaczenia jest aspekt ekonomiczny. Światłe rządy wiedzą, że w interesie społeczeństwa leży, by kraje przez nie rządzone rozwijały się prawidłowo, bez większych załamań itp. Aby pobudzać właściwe funkcjonowanie gospodarki, trzeba zmniejszyć do minimum zagrożenie płynące ze strony jednego z najważniejszych aktorów gry rynkowej – konsumenta. Jeżeli bowiem ma on słabą pozycję na rynku, nie może być pełnowartościowym partnerem rynkowym wpływającym na rozwój gospodarki.