Żeby stwierdzić kiedy powstaje najpierw powiedzmy co to jest obowiązek podatkowy? Zgodnie z Ordynacją podatkową obowiązkiem podatkowym jest nie skonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie.
Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. opodatkowaniu akcyzą podlegają wyroby akcyzowe w wykonaniu czynności określonych w art. 2 ustawy, tzn.:
1) sprzedaży wyrobów akcyzowych,
2) eksportu i importu wyrobów akcyzowych.
Opodatkowaniu akcyzą podlegają także czynności, które w świetle ustawy traktowane są na równi ze sprzedażą, a mianowicie:
1) przekazanie lub zużycie wyrobów akcyzowych na potrzeby reprezentacji lub reklamy,
2) przekazanie przez podatnika wyrobów akcyzowych na jego potrzeby osobiste, jego wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także zatrudnionych przez niego pracowników oraz byłych pracowników,
3) zamiana towarów, zamiana usługi na wyrób akcyzowy, lub zamiana wyrobu akcyzowego na usługę,
4) wydanie wyrobu akcyzowego w zamian za wierzytelności,
5) wydanie wyrobu akcyzowego w miejsce świadczenia pieniężnego,
6) darowizna wyrobu akcyzowego,
7) zapasy wyrobów akcyzowych w przypadku:
a) rozwiązania spółki prawa cywilnego lub handlowego nie mającej osobowości prawnej,
b) zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego do powiadomienia właściwego organu o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej.
Dla niektórych wyrobów akcyzowych, do których zaliczono: paliwa silnikowe i oleje smarowe, wyroby spirytusowe, piwo, wino, pozostałe napoje alkoholowe o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz wyroby tytoniowe, obowiązek podatkowy powstaje w momencie przemieszczenia tych wyrobów poza teren zakładu, w którym zostały wyprodukowane, również w przypadku, gdy nie dokonano żadnych z w/w czynności określonych w art. 2 ustawy.
Opodatkowaniu akcyzą podlegają także nadmierne ubytki i zawinione niedobory niektórych wyrobów akcyzowych.
Zgodnie z art. 34 ust. 2 ustawy o opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają nadmierne ubytki lub zawinione niedobory wyrobów spirytusowych, wyrobów winiarskich oraz piwa, powstałe podczas produkcji , magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu tych wyrobów. Nadmierne ubytki i zawinione niedobory podlegają opodatkowaniu tylko w przypadku, gdy zostały one stwierdzone przed powstaniem obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym. Nie podlegają zatem opodatkowaniu ubytki wyrobów akcyzowych w hurtowniach i w sklepach, gdyż podatek akcyzowy od tych wyrobów zapłacił już producent lub importer. Do nadmiernych ubytków i zawinionych niedoborów stosuje się najwyższą stawkę podatku akcyzowego, ustaloną dla danego wyrobu akcyzowego wytworzonego przez producenta, u którego ubytki te powstały.
Oczywiście aby stwierdzić, iż powstały ubytek jest nadmierny, a zatem podlegający opodatkowaniu akcyzą, należy określić jaka jest dopuszczalna norma naturalnych ubytków występująca w produkcji i obrocie każdego wyrobu.
Minister Finansów został zobowiązany ustawą do określenia dopuszczalnych ubytków dla wyrobów spirytusowych, wyrobów winiarskich i piwa.
Normy te zostały określone w rozporządzeniu Ministra z dnia 28 grudnia 1999 r.. w sprawie wysokości norm dopuszczalnych ubytków powstających w czasie produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia i przewozu spirytusu, wyrobów spirytusowych i ich półproduktów oraz piwa i wyrobów winiarskich (Dz. U. Nr 111).
Przedmiotem opodatkowania podatkiem akcyzowym może być również zużycie wyrobu akcyzowego. Sytuacja taka występuje w przypadku spirytusu, na który obowiązują różne stawki podatku akcyzowego w zależności od przeznaczenia tego spirytusu.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie podatku akcyzowego w przypadku, gdy zużycie spirytusu nastąpiło na inny cel niż określono w zamówieniu, podmiot jest obowiązany zapłacić podatek akcyzowy według stawki właściwej dla jego przeznaczenia, z możliwością odliczenia kwoty podatku zawartej w cenie nabytego spirytusu.
Podstawą opodatkowania podatkiem akcyzowym jest:
a) u producenta – obrót wyrobami akcyzowymi,
b) u importera – wartość celna powiększona o należne cło,
c) ilość wyrobów akcyzowych, jeżeli podatek oblicza się według stawek kwotowych.
Zakres towarów, które podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym został określony w ustawie z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.). Towary te, nazwane w ustawie „wyrobami akcyzowymi”, zostały wyszczególnione w załączniku nr 6 do ustawy.
Do wyrobów akcyzowych aktualnie należą:
1) produkty naftowe i syntetyczne paliwa płynne,
2) broń palna myśliwska i broń gazowa,
3) wyposażenie specjalistyczne obiektów działalności rozrywkowej, obejmujące:
– rulety wraz ze stołami do rulety,
– stoły do gry w karty,
– automaty hazardowe,
– maszyny i urządzenia losujące,
– elektroniczne maszyny i urządzenia do gry,
4) samochody osobowe,
5) jachty pełnomorskie,
6) sprzęt elektroniczny wysokiej klasy oraz kamery wideo,
7) sól,
8) środki upiększające i wyroby perfumeryjne,
9) karty do gry, z wyłączeniem kart do gry dla dzieci,
10) wyprawione skóry futrzane zwierząt szlachetnych oraz wyroby z tych skór,
11) wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego, z wyłączeniem drożdży,
12) wyroby winiarskie,
13) piwo,
14) wykreślony ( tu była guma do żucia) ,
15) wyroby tytoniowe,
16) łodzie żaglowe, łodzie z silnikiem i łodzie z dostosowaniem do silników (drewniane, z tworzyw sztucznych i innych materiałów), z wyłączeniem łodzi rybackich i ratowniczych,
17) pozostałe napoje alkoholowe o zawartości alkoholu powyżej 1,2%,
18) opakowania z tworzyw sztucznych, w tym również zastosowane do towarów w nich importowanych,
19) gaz płynny służący do tankowania pojazdów samochodowych przystosowanych technicznie do zasilania tym paliwem oraz do napełniania butli turystycznych o masie do 5 kg.
Należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 37 ust. 2 ustawy Minister Finansów został upoważniony do zwolnienia niektórych wyrobów od akcyzy. Dlatego też ustalając, czy sprzedawany przez Was wyrób jest opodatkowany akcyzą, powinniście sięgnąć do aktu wykonawczego do ustawy, tj. rozporządzenia Ministra Finansów. w sprawie podatku akcyzowego – aktualne z dnia 15 grudnia 1999 r (Dz. U. Nr 105, poz.1197 ze zm.).