praca magisterska z administracji
Możliwość stosowania trybu uproszczonego przewidziana jest tylko w odniesieniu do egzekwowania obowiązków o charakterze niepieniężnym. Uproszczenie postępowania egzekucyjnego przewidują art. 117 oraz 150 p.e.a. Tryby te różnią się między sobą stopniem uproszczenia, podmiotowym i przedmiotowym zakresem zastosowania, przesłankami zastosowania oraz zakresem dopuszczalnych do użycia środków egzekucyjnych.
Uproszczone postępowanie w trybie art. 117 polega na możliwości odstąpienia od wystawienia tytułu wykonawczego i doręczenia zobowiązanemu postanowienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego. Możliwość zastosowania tego trybu dotyczy zarówno obowiązków wynikających z aktów generalnych, jak i obowiązków wynikających z aktów indywidualnych (decyzji, postanowień, orzeczeń). Stosuje się go wtedy, gdy np. zwłoka w wykonaniu obowiązku groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego; zwłoka w wykonaniu obowiązku groziłaby ciężkimi szkodami dla gospodarstwa narodowego i gdy wymaga tego ważny interes społeczny.[1]
Zastosowanie wtedy znajdzie jeden z trzech środków egzekucyjnych, tj. wykonanie zastępcze, odebranie rzeczy ruchomej lub przymus bezpośredni. Z tego uproszczonego trybu postępowania mogą korzystać tylko organy wyraźnie upoważnione w przepisach prawnych. Są to organy określone w art. 20.2 u.p.e.a., w granicach swojej właściwości do nakładania obowiązków (organy Policji, Straży Granicznej i inne organy powołane do ochrony spokoju, bezpieczeństwa, porządku, zdrowia publicznego lub mienia społecznego).
W nauce podnosi się, że przymus natychmiastowy należy stosować wyjątkowo i bardzo ostrożnie. Przewiduje się bowiem uproszczony tryb, nie dający gwarancji procesowych ochrony interesów zobowiązanego, skutki zaś, które wystąpią, mogą być dotkliwe dla zobowiązanego i czasem nie dające się naprawić.[2]
Uproszczone postępowanie w trybie art. 150.3 polega na możliwości od wystawienia tytułu wykonawczego i doręczenia zobowiązanemu postanowienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego oraz ponadto na możliwości odstąpienia od upomnienia zobowiązanego. Możliwość zastosowania tego trybu wynika z aktów generalnych, czyli wprost z przepisów prawa, czyli gdy zwłoka w wykonaniu obowiązku groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego; gdy zwłoka w wykonania obowiązku groziłaby niemożnością lub znacznym utrudnieniem w dochodzeniu wykonania przez zobowiązanego obowiązku i gdy przepis szczególny tak stanowi. Można zastosować w tym trybie tylko jeden środek egzekucyjny, jest nim przymus bezpośredni. Tryb ten mogą stosować wszystkie organy właściwe do prowadzenia egzekucji administracyjnej o charakterze niepieniężnym.[3]
[1] Z. R. Kmiecik, Postępowanie…, s. 225.
[2] J. Jendrośka, Polskie postępowanie administracyjne, Milicz 2001, s. 160.
[3] Z. R. Kmiecik, Postępowanie…, s. 226.